HASAN TAHSİN BANGUOĞLU(D. 1904, Drama / Yunanistan – Ö. 3 Mart 1989, İstanbul).

Dilbilimci, eğitimci, siyaset adamı Tam adı Hasan Tahsin Banguoğlu.

        Balkan Savaşı (1912-13) sırasında ailesiyle birlikte Yunanistan Drama ‘dan İstanbul’a göç etti. İlk ve orta öğrenimine Selanik’te Fransızca öğretim yapan Mission Laice Françes’te başladı ve Drama’da sürdürdü. 1926 yılında İstanbul Erkek Lisesi’ni ve 1930 yılında İstanbul Dârülfünûnu (Üniversitesi) Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi.
1938 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Edebiyatı Enstitüsü’ne Türk Dili doçenti olarak atandı.

Tahsin Banguoğlu, 1943 yılında Bingöl Milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne girdi ve 1948 yılında Millî Eğitim Bakanlığı’na getirildi. Bu görevi sırasında ilköğretime din derslerinin konması, imam-hatip okullarının açılması ve ilahiyat fakültesinin kurulması çalışmalarını yaparak, bakanlık görevini 1950 yılına kadar sürdü.



 

 

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde profesör olarak Türkçe Dinî Metinler Kürsüsü’nde dersler vermeye başladı. 1960’ta İlahiyat Fakültesi Dekanlığı’na getirildi. Bir ara İstanbul’a giderek İstanbul Üniversitesi’nde ve Robert College’de görev yaptı

Tahsin Banguoğlu, 1960-63 yıllarında Türk Dil Kurumu Başkanlığı görevinde bulundu. 1963-66 yılları arasında Halkevleri genel başkanlığı yaptı.

Siyasî hayattan çekildikten sonra bilimsel çalışmalara yöneldi. Arapça, Farsça, Eski Türkçe ve Çağatayca’nın yanı sıra Almanca, Fransızca ve İngilizce de biliyordu.

Türkiye’nin en kıdemli dilcilerinden kabul edilen Banguoğlu, Türkiye’de ilk dilbilgisi kitabı olan “Ana Hatlarıyla Türk Grameri” (1941) adlı kitabı yazmıştı.

1940 yılında yayımladığı Ana Hatlarıyla Türk Grameri adlı çalışması, Cumhuriyet Dönemi’nde bu yönde atılmış ilk önemli adım kabul edildi.

         İstanbul Türk Musıkisi Devlet Konservatuvarı’nda öğrencisi olduğum ve konservatuvarda Türkçe ve Türkçenin Grameri derslerini veren Tahsin Banguoğlu 1989’da vefat eden rahmetli hocamı saygı ve minnetle yad ediyorum.

        1985 yılında Ses Sanatkarı Bekir Sıtkı Sezgin ile birlikte “Türkiye Yazarlar Birliği Üstün Hizmet Ödülü” nü aldı.

 

 

ESERLERİNDEN ÖRNEKLER
* Türkçenin Grameri, TDK Yayınları
* Süheyl ü Nevbahar (Leipzig, 1938)
* Devlet Dili Türkçe Üzerine (1945)
* Türk Grameri (1951)
* Ses Bilgisi (1959)
* Çocuk Katliamı (1965)
* Kendimize Geleceğiz